գծից այն կողմ

հեյ
իմ՝ գրված ու չգրված կանոններին դեմ գնալու ամեն քայլին ու բողոքին, թե ինչու պետք է հաշիվ տամ բոլորին իմ արարքների համար, թե ինչու պետք է հաշվի առնեմ շրջապատի մարդկանց կարծիքը, հետևում էր տատիս հետևյալ խոսքերը՝ «մարդը հասարակական էակ է․․․»։ 
հա, տատ ջան, համաձայն եմ քեզ հետ լիովին։ ես հասարակական էակ եմ, ինքս ինձ համարում եմ պատասխանատու ու ակտիվ քաղաքացի, չեմ արհամարհում շրջապատս ու ինձ համար մեկ չէ շրջակա աշխարհը։ բայց (բայց֊ից առաջ ասված ամեն բառ զրո է) ինչ֊որ տեղ, հասարակության էդ լաբիրինթում, սկսվում է իմ տարածքը, մի քանի սանտիմետր քառակուսի, եթե ուզեք, կարևորը, որ՝ իմը։ 
անձի զարգացման, կայացման ու կայունացման կարևոր հանգամանքներից մեկը ազատությունն է՝ մտքի, խղճի, որոշումների, ընտրութունների։ ու հասարակությունը, որքան էլ որ ունենա նորմեր ու օրենքներ, որոնք էս պահին չեմ առանձանցնի, չեմ բնորոշի, պարտավոր է, պարզապես պետք է թույլ տա անհատին՝ իր համար ընտրել՝ որ որշումներն ու կանոններն են իր կյանքի համար ընդունելի ու հարմար։ անհատը, երբ չի վնասում շրջապատին, չի հատում դիմացինի ազատության գիծը, ունի առաջին շնչի հետ ձեռք բերված իրավունք՝ որոշելու իր ապրելակերպն ու կյանքի ընթացքը։ 
«մարդը հասարակական էակ է․․․», շատ լավ տատ ջան, ես անչափ շնորհակալ եմ հասարակությանը, իմ շրջապատի սրտացավ մարդկանց խորհուրդների ու կարծիքների համար, քանի որ առանց դրանց հաճախ եմ մութ ու անեզր տարածության մեջ հայտնվում, հաճախ եմ նայում շուրջս ու չեմ տեսնում ոչինչ, կողքից նայող աչքերը ավելի լավ են նկարագրում ինձ ու իմ իրավիճակը, բայց ավելի շնորհակալ եմ ու գնահատում եմ նրանց, ովքեր կարծիքներն ու խորհուրդները տարբերում են պարտադրանքից, ովքեր գիտեն իմ ազատության սահմանը ու ներս չեն մտնում այդ սահմանից։ 
հիմա պարզապես կողքից նայող աչք ու մի տեսակ խորհուրդ՝ մի հատեք դիմացինի ազատության գիծը։ ուղղակի չի կարելի։