շատ ենք խոսում մենակ մնալուց, աշխարհում ոչ մեկը չունենալուց, չհասկացվելուց, ամբոխի մեջ մեկին չգտնելուց։ բայց էդ վատ բանա՞։ հաստա՞տ մենակ մնալը բացասական երևույթա։ մտածում եմ՝ բոլորս էլ ի վերջո մենակ ենք։ նա մեջբերումա հայ մի գիտնականի, որ ասել ա, թե էդքան բառ ու արտահայտություն չկա, որ նկարագրի մեր զգացածը։ դե եթե չկա, մենք չենք կարող ամբողջապես ներկայացնել՝ ինչա կատարվում մեր ներսում, ինչ մտքեր են վազում մեր գլխում, ինչ ենք զգում, էլ ուր ու ոնց սպասենք, որ մեզ կհասկանան։ էդ ինչ անիրատեսական սպասելիքա, թե կասեն՝ հա, հասկանում եմ քեզ։ կամ կլսեն։
երբ խոսում ես քո ցավից, մարդը, որ ինքն էլ անդարդ չի, ինքն էլ իր խնդիրներն ունի, հիշումա իր ցավի մասին, պրոյեկտումա ասածդ իր վրա ու ոչ էլ հասցնումա պատկերացնել ու մտածել՝ դու ինչ ես զգում։ մարդը եսասերա։ չես մեղադրի։ մարդը առաջնային իր ներսից ա գալիս, իր մտքերովա ու շատ բարդա, շատ դժվարա դուրս գալ սեփական հոգու, կաշվի կաղապարներից ու հասկանալ, լսել դիմացինին։
ու էս չլսված, չհասկացված լինելու հետևանքով, դատարկ հայացքներ տեսնելու ֆոնին հա, բոլորս էլ մենակ ենք։ մեզ ոչ կհասկանան, ոչ էլ էդքան անկեղծ կլինեն, որ ասեն՝ չհասկացա։ կփորձեն, ու շնորհակալ պետք է լինել նրանց, ովքեր փորձում են, ովքեր լսում են քեզ, ասում են, որ կողքիդ են, ովքեր հարցեր են տալիս զգացածիդ մասին։ բայց դե մեկա, երբեք նույնը չեք զգա, նույնը չեք պակերացնի։
մարդը մենակա, ու դա ընդունելա պետք։ մարդը ծնվումա մենակ ու մի օր էլ մեռնելու ա մենակ։ ու ինչ ցավ ու խնդիր էլ ունի, ապրումա մենակ։ ու երևի էդ ճիշտնա, երևի տենց էլ պետք է լիներ։ շատ ծանր կլիներ զգալ բոլորի ցավերը, հասկանալ բոլորի խնդիրները։
էս ամեն ինչի մեջ մենակ մի ազդող կողմ կա։ երբ ֆիզիկապես էլ մենակ չեն թողնում։ մտքով ու հոգեպես, հա, չեն էլ փորձում կողքիդ լինել, բայց դե ֆիզիկապես գոնե մենակ թողնեն, որ սպասելիքներ էլ չունենաս, որ հույսեր էլ չունենաս, թե հա, կլսեն, կփորձեն լսել։
ու սա դրամատիզացնել պետք չի։ առհասարակ, մենք շատ ենք դրամատիզացնում մեր կյանքը։ շատ կինոյի նման ենք պահում մեզ մեր ճղճիմ խնդիրների առաջ։ մեզ շատ լուրջ դերասան ենք պատկերացնում, որ բեմի վրայից գոռումա, թե իրեն չեն լսում, իրեն չեն հասկանում, ստիպում են, որ ժպտա, իսկ ինքը մի քանի օր առաջ ինքնասպանության փորձ էր արել։ մոռանում ենք, որ մենք դերասաններ չենք, սա բեմ չի։ շատ փոքր, առարկայական, կենցաղային խնդիրներին վեհ նկարագրություն ենք տալիս, գոռալով պատմում ենք դրանք, գույներ ենք տալիս։ չափազանց լուրջ ենք վերաբերվում ինքներս մեզ։ իսկ եթե մի պահ հիշենք, թե ինչ անծայրա տիեզերքը, քանի գալակտիկաներ կան, ինչքան ավելի մեծ մոլորակներ կան, քան մեր պստիկ Երկիրը, էնքան ծիծաղելի կլինի մեր էդ վեհ ու բեմական վերաբերմունքը մեր խնդիրներին։
մեր կենցաղը շատ մեղկա, շատ անարժանա էդքան լրջացվելուն։ հիմարությունա մեզ էդքան կարևորելն ու մեզ էդքան վեհ պատկերացնելը։ մենք ընդամենը ջուր խմող, արևոտ եղանակից ուրախացող, անձրևի ժամանակ գլուխներս մի բանով ծածկող, հագուստներով մեզ ներկայացնող, ուտելիքից ոգևորվող արարածներ ենք։ եսիմ որտեղից (գիտեմ՝ որտեղից ու ոնց) մեզ կարծել ենք էս պստիկ մոլորակի տերն ու աջ ու ձախ օրենքներ ենք գրել, պիտիներ ենք ստեղծել։ բայց էդքան չկանք, որ բառեր գտնենք՝ նկարագրելու, թե ինչ ենք զգում իսկապես։
կյանքա էլի, մենակ ա, մենակ չի, հասկանում են, չեն հասկանում, ընդունում են, չէ, կարևոր չի, ոչ մի բանն էլ կարևոր չի։ կյանքա։ որ մի օր վերջանալուա։ մնալուա փոշի։ ուր ենք էդքան ձևացնում, թե բան ենք հասկանում, ինչ-որ բան ենք ստեղծում, ում ենք խաբում։ մեկա կենդանական ենք, նախ և առաջ կենդանական ենք, հետո բանական։ ու շատ կենդանական ենք։ էսքանն էլ, որ կա, զարմանալիա։